Duke iu përgjigjur thirrjeve të Ukrainës për më shumë armë precize me rreze të gjatë veprimi, SHBA-ja javën e kaluar tha se do të dërgojë më shumë sisteme raketash të artilerisë së lartë të lëvizshmërisë (HIMARS) në Kiev si pjesë e një pakete të re armësh prej 400 milionë dollarësh.
Por, a mundet HIMARS-i i ri ta kthejë betejën në Donbas në favor të Ukrainës?
Të hënën, më 11 korrik, një shpërthim masiv tronditi qytetin ukrainas, Nova Kakhovka në rajonin jugor të Khersonit, në atë që zyrtarët ushtarakë ukrainas thanë se ishte një sulm në një depo municionesh ruse, shkruan france24.
Ndihmësi i presidentit ukrainas, Mykhailo Podolyak ia atribuoi suksesin e sulmit përdorimit të sistemit HIMARS të furnizuar nga SHBA-ja. Administrata e instaluar nga Rusia, megjithatë tha se sulmi shkatërroi magazinat kimike.
Por ndërsa lufta në Donbas po vazhdon, ushtria ukrainase ka përdorur artileri precize me rreze të gjatë veprimi me efekt të konsiderueshëm, duke nënvizuar rolin që HIMARS kanë luajtur në fushën e betejës, transmeton Telegrafi.
HIMARS, një raketë lehtësisht e montuar në një kornizë kamioni, është i njohur për rrezen dhe saktësinë ndërsa potencialisht mund të jetë zgjidhja për fushatën e pandërprerë të granatimeve të Rusisë.
“Ky sistem do t’i lejojë ukrainasit të qëllojnë në distanca të rehatshme, me saktësi dhe të rrëzojnë objektivat e identifikuar, siç ishte rasti në Kherson, ku ata sulmuan disa depo armësh nga larg”, tha gjenerali Dominique Trinquand, një ish-kreu i misionit ushtarak francez në OKB.
Më i shpejt më i lehtë
Më lehtë dhe më i shpejtë për t’u vendosur se sistemi më i vjetër i raketave me lëshim të shumëfishtë M270 ose MLRS, sistemi i raketave të artilerisë me lëvizshmëri të lartë M142 (HIMARS) mund të gjuajë si municionet e njëjta si M270 MLRS. Prandaj, në fushën e betejës, HIMARS mund të plotësojë MLRS-në.
Për sa i përket gamës, HIMARS mund të lëshojë raketa të drejtuara (GMLRS) me rreze veprimi nga 15 deri në 84 kilometra.
Sistemi mund të lëshojë gjithashtu municione të tjera me rreze të gjatë, siç është Sistemi i Raketave Taktike të Ushtrisë (ATACMS) që ka një rreze veprimi prej 165 kilometrash dhe 300 kilometra për disa versione.
Sipas Financial Times, ukrainasit i kërkuan Uashingtonit të sigurojë ATACMS me rreze më të gjatë që mund të përdoret me HIMARS. Por kërkesa u refuzua nga amerikanët.
“Ne nuk duam të ndërmarrim hapa që zgjerojnë konfliktin dhe kështu disa nga garancitë që kemi kërkuar në kontekstin e këtyre sistemeve të veçanta janë të vetëdijshme për këtë, për të mos dashur që këto sisteme të përdoren për të sulmuar territorin rus”, tha para gazetarëve, Colin Kahl, nënsekretari amerikan i mbrojtjes.
Ai shtoi se SHBA-ja diskutoi llojet e municioneve që do të jepeshin me zyrtarët ukrainas, por u përcaktua se 70 km GMLRS “mund të shërbente saktësisht çdo objektiv që u nevojitej”. SHBA, tha ai, do të siguronte më shumë municione dhe sisteme HIMRAS ndërsa luftimet vazhdonin nëse do të lindte nevoja.
“Unë mendoj se amerikanët janë të shqetësuar me përdorimin e saktë të këtyre armëve pasi ata nuk duan që ato të përdoren për të sulmuar objektiva thellë në territorin rus, si Belgorod”, tha Frank Ledwidge, një ish oficer i inteligjencës ushtarake britanike dhe pedagog aktual në Universitetin e Portsmouth. “Ata janë gjithashtu të shqetësuar se këto sisteme mund të bien në duart e Rusisë për shkak të ndjeshmërisë së tyre”, shtoi ai.
HIMARS janë zhvilluar për vendosje të shpejtë. Sistemi përmban një pod për të ulur peshën e tij dhe është montuar në një kamion në vend të një automjeti të blinduar dhe të gjurmuar për të rritur shpejtësinë e tij. Kjo e bën sistemin të aftë për të qëlluar dhe gjuajtur lehtësisht.
Prandaj, ato mund të vendosen në një periudhë të shkurtër kohore, të gjuajnë me municione të sakta në objektivin e saj dhe të largohen shpejt nga zona për të shmangur goditjen nga zjarri i armikut.
HIMARS është projektuar për të mbajtur një ekuipazh të vogël prej tre personash dhe për t’u ringarkuar në tre deri në pesë minuta. Nga ana logjistike, kjo i bën ato të lehta për t’u transportuar.
‘Zoti i luftës’
Moska ka kohë që është varur nga artileria e mekanizuar në konflikt. Gjatë Luftës së Dytë Botërore, Joseph Stalini tha dikur, “Artileria është perëndia e luftës”.
Artileria e mekanizuar është e shpejtë, e lirë, relativisht e teknologjisë së ulët dhe e manovrueshme për të shmangur zjarrin kundër artilerisë.
Por përveç municioneve të drejtuara, artileria nuk është një armë e saktë. Kushtet e motit, lëvizja e objektivit, llogaritjet e këqija nga ekuipazhi mund të ndikojnë në saktësinë, gjë që e bën përdorimin e artilerisë një lojë me numra. Çelësi i lojës është një shkallë e lartë e zjarrit. Municionet e padrejtuara duhet të lëshohen në sasi masive për të mbuluar një zonë të tërë.
“Rusët po qëllojnë masivisht për të shkatërruar sa më shumë që të jetë e mundur, ndërsa ukrainasit duhet të godasin pikërisht për të shmangur shkatërrimin e vendit të tyre”, tha Trinquand.
Ushtria ruse ka përdorur vazhdimisht fuqinë e saj të zjarrit për të nënshtruar çdo qytet përpara se të hynte në të. Ekspertët besojnë se ushtria ruse posedon një stok të shëndetshëm predhash artilerie dhe Moska është në gjendje të prodhojë municion të teknologjisë së ulët dhe të padrejtuar pasi të gjithë përbërësit e tij janë të disponueshëm brenda vendit, duke mohuar kështu efektet e sanksioneve.
Logjistika, thembra ruse e Akilit
Megjithatë, thembra e Akilit e Rusisë është zinxhiri i saj logjistik. Hekurudhat e gjera të vendit përdoren për të transportuar pajisjet që i nevojiten ushtrisë në kufirin ukrainas. Megjithatë, pasi arritën në kufi, rusët nuk posedonin kamionë të mjaftueshëm për të transportuar pajisjet e tyre ushtarake në vijat e frontit.
Duke pasur parasysh sfidat e transportit, siguria e armëve tashmë të transportuara dhe të ruajtura në depot prapa vijës së frontit në Ukrainë janë kritike për rusët, transmeton Telegrafi.
HIMARS janë kritike sepse mund të synojnë depot ruse të municionit dhe logjistikën, duke penguar artilerinë ruse të mbështesë përparimin rus në lindje.
“HIMARS konsiderohet si një armë ndalimi, ka për qëllim të ndalojë furnizimet që të arrijnë në pjesën e përparme”, tha Ledwidge. “Tashmë janë shkatërruar 12 depo municionesh, çdo komandant i arsyeshëm do t’i transportonte depot e municioneve 80 kilometra larg vijës së frontit, gjë që do të vinte kufizime në artileri, por mungesa e kamionëve të rusëve, si dhe ngadalësia dhe joefikasiteti i ka ndaluar ata”, vuri në dukje ai. “Në fakt, këto deponi janë shumë të lehta për t’u zbuluar nëpërmjet dronëve ose satelitit për shkak të madhësisë së tyre masive”, shpjegoi ai.
“Rusët do të duhet të jenë të kujdesshëm në lidhje me atë që të vendosin afër frontit”, shtoi ai. “Këto sisteme erdhën në një moment të përsosur për ukrainasit, pasi rusët po rigrupohen për të nisur më shumë sulme në Donbas”.
Një as në mëngë ose një mashtrim
Paaftësia e mbrojtjes ajrore ruse për të zbuluar dhe përgjuar predhat e HIMARS-it, si dhe mungesa e platformave ruse të inteligjencës, mbikqyrjes dhe zbulimit (ISR), përkatësisht dronëve, ka qenë e dukshme në konfliktin në Ukrainë.
“Sistemi rus i mbrojtjes ajrore S400 u reklamua gjithashtu si një sistem antiraketë, por ai nuk ka mundur të zbulojë apo ndalojë HIMARS-in”, tha Ledwidge.
Megjithatë, rusët po punojnë për një zgjidhje. Irani po përgatitet të dërgojë drone në Rusi, sipas zyrtarëve amerikanë, dhe presidenti rus, Vladimir Putin do të vizitojë Iranin javën e ardhshme në një përpjekje për të rritur marrëdhëniet dypalëshe.
Nëse Rusia rifiton terren për shkak të dronëve, ajo do të jetë në gjendje të shkatërrojë numrin e kufizuar të sistemeve të dërguara nga SHBA dhe aleatët e saj në Ukrainë.
“Mungesa e sistemeve HIMARS do të thotë që ukrainasit do të duhet të zgjedhin me mençuri se ku t’i vendosin ato pasi nuk ka mjaftueshëm për të shkuar përreth”, shpjegoi Trinquand.
Efektiviteti i HIMARS-it në betejën e ardhshme për Donbasin do të përcaktohet nga zgjedhjet e bëra nga ukrainasit në përdorimin e tij dhe aftësia e tyre për të penguar rusët që ta gjejnë atë.
Në këtë pikë, HIMARS është një kërcënim masiv për përparimin rus në Lindje, por vetëm koha do të tregojë nëse ai do të qëndrojë i tillë.
